Binoy Debbarma
Reference: Published in the year 2017 in the book titled, TIPRA DOPHA – Kwmama, Rutukma, Songsama
Last Destination – o kokni kokmangno dalbidal khlai saui mano. Aborok wngkha Paithak Ari, Paithak Naimung, Paithak Sokmung, Paithak Kok, Paithak Koksanai eba Paithak Swhngjaknai Borok. Tinini kokkhal Last Destinationni kokmang eba sajaknai kok wngkha Paithak Swhngjaknai Borokni koknose ang sanani naijao.
Chini Kokborok sanai Tipra dophani bororok mokol pamani eba simani tei sakni elem bai ajiui chahna chengmani kwbang jora wngyakho. Bisi lekhaui sana hinkhe obo 1970 bisini simi 1980 bisini bisingni kokse. Aboni swkang eba 1970 bisini swkang chini dophani bisingo Tipra haste khobwi lekhai naikhe sebuk bangmani yasi baise lekhai mano. Bugra bosongni bisingo khoroksa khoroknwi high posto sebukni samung tangmani nukjago. Aboni swkang Bugrani joraobo sebuk kotor aswk bangthayano hinwi mano.
1949 bisini 15 October salo chini Tipra ha India bai kwrwngmani yagulo kwrwng borok bangthayani bagwi haphang samungo chini dophani bororok sengtlang-tlang khlai nukjakkha. Tabukbo abtwino abtwi. Phiyaba tabuk khaiba kwrwng tong phano post tongwibo sebuk sitokjakya seplejagwi tongkha. Kokbaksa kwrwini bagwi sakni manthaino sidino sanwi nahana rwngya, dolsa teidolsano kisillai tongkha. Songsa dopha unsrute-unsrute komorwi thahngthani chwngbo swkang beremo tongnaini bisingo kwlaio hinkhe baksa chakajya phano wngwi mano.
Kubui kok sana thangkhe, 2000 AD bisini ulni simi hinkhe seplejakmani bisingo phano tabuk chini Tipra dophani bororok chini Tipra hao joto bedegono bangkhrokhro khlai nukjagwi tongkha. Administrator, Doctor, Engineer, Phwrwngnai abo primary beremni simi university berem jora nahar naikhe nukjagwi tongkha. Abono karwi Swinai, Rwchapnai, Tamnai, Mwsanairokno lekhauise manlailiya. Bohrokni bisingo tomro-bakmro khlai nukjagwi tongnai swikwrwng, rwchapkwrwng, mwsakwrwng, koksakwrwng akorok bangkhro-khro khlai chini kung chukriui tongbaikha.
Aswk khlai bangkhro-khro bororok tongmani bisingobo chini dophano saknangya, khuknangya, kokchayarok samani khnakhai, chini laihbumano piringporoi khlaima nukkhai abo Tiprano Tripura mung philmani kok, Agulino Agartala mung philmani kok, VM hospitalno IGM hospital mung philmani kok eba Stabol groundno Vivekanda Stadium mung philmani kok phano wngthung, chini kokno swkwmana nainairokni samungno nugwibo nukya wngwi tongma nukkhai, chini manthaino seplema nukkhai abo medical admission eba engineering porithani chini dophano seplemani kok phano wngkhung, belaino kha khamo. Chwng tabukbo bwswk borok obono uansugwi kha khamwi tongbai chwng saimanya. Phiyaba dophano hamjaknai, dophani kokno uansuknai, dophani bagwi samung tangnairokle o kokrokno uansugwi thuwibo muktwrwi manya wngnani kok.
Obo haikhe uansugwi thui muktwrwi manya, chaibo totra laiya bororok bangte-bangte uansugwi simi tongyaui yapri baksa khlai samung tangna chengphruse chini dopha hamsasa chwngsasa chwngsinai.
Abose bo samungnose tangna chongnai, tamo khlai chengnai, bwbtwi khlai samung tangnai? Jesa khlai phano chongdi, chengdi eba tangdi, abo bwchwlwi kwkrwk tei sraisraise wngna nangnai.
Chini bisingo tabuk dophani bagwi samung tangnairok sakbai gothokriui samung tangna rwngya wnglaima jora. Chwng kwrwng eba educated wngkhaino joto manwino sina kokya. Phiyaba khoroksa borok, kolokma sal romwi dalsa samungo mung khlai tongkha, abono nugwi tei khoroksa borok bini samungno khibiui buibai tangjak samungno chengwi tongphikha tei sakni phan khibiui tongkha. Ulo nukjakkha, bohbo tangwi manliya buinobo kebengwi samung chayarok wnglaikha.
Bisi twngkolok Kokborokni samung tangna chengmani yagulo nukmani tei kisa-misa simani bisingtwi sana muchungmani kok wngkha, chwng tabuk saknose sinina nangnai. Khoroksa borokni kwbangma elem tong phano, bo dalsa samungnono uaisa bai kaham khlai tangwi mano. Boni bagwino sakni phanno sinina nangnai, sakni phanno sinimani ulo abono sak tharsugwi bahan bekereng pecha bisingo habwi sina nangnai tei samung nangna nangnai, hinkhese bini samung chanai tei tangjakma samungbo naithoknai tei samungbo chanai.
Chini thani tabukni jorao kwbang dalno twiwi samung tangjaknai tongo. Abo Linguistics bedekni Kokma eba Grammar wngwi mano, Morphology wngwi amno, Etymology wngwi mano, Lexicography wngwi mano, Lekhamung Raida wngwi mano, Spelling Method akorokno karwibo teibo dalbidal wngwi mano. Kokrwbai eba Literature bedekni bisingo Kothoma, Kothoma bwsa, Koklop, Koktang, Kothomayungno karwi teibo dalbidalrok tongo. Folk Literarure bedekni Tipra Barotni dalbidal rwchapmungrok, Kokbandi, Kokswkadrop, Kokphil, Koknakhrai, Kokmolok teibo dalbidal wngwi mano. Laihbuma bedekni bisingo chini Bugrarokni kothomani logi-logi Tipra Bisini laihbuma wngwi mano tei chini dophani Hukno rwgwi kwbangma kok, tongmung-chamung, tangbiti, mwsamung aborokno karwibo teibo kwbangma sauise paimung kwrwi.
Sakao sajak kwbangma bedekni deksa deksao khoroksa khoroksa khlai chini bisingo paisugwi, chethroui, sukhrubwi saui mannai dalsa bedekni khoroksa khoroksa borok tongna nangkha. Bini thani thangkheno dalsa manwino kaham khlai siui mannai tei bohno wngnai ah bedekni Paithak Swhngjaknai Borok eba Last Destination. Amtwi borokse nangwi tongkha chini dophao tei bohno wngwi khoroksa khoroksa Pioneer. Hinkhese bopha sinijaksinai dalsa mung bai, dalsa kayamaya bai chwnajak Kokborok sanai Tipra dopha mungwi o hayung sakao. Chwng naisingwi tongo phainai generationni sikla-siklirokno.